جام جهانی ۱۹۳۸ سومین دوره این رقابتها بود که تحت‌الشعاع مسائل سیاسی بسیار از جمله قدرت گرفتن نازی‌ها در آلمان و فاشیست‌ها در ایتالیا و جنگ‌های داخلی اسپانیا بود که این مسئله مانع از حضور ماتادورها در این رقابتها شد. از سوی دیگر تیم اتریش که در آن دوران تحت اشغال آلمان نازی قرار داشت، به این دلیل نتوانست در این دوره از رقابتها شرکت کند و در نتیجه آدولف هیتلر به مربی تیم ملی آلمان دستور داد از چهار بازیکن اتریشی در ترکیب تیم خود استفاده کند.
کشورهای آمریکای جنوبی باز هم به خاطر برگزاری این رقابت جهانی در اروپا دلخور و معترض بودند، به این ترتیب در مسابقات سال ۱۹۳۸ نیز، اروگوئه و آرژانتین مسابقات را تحریم کردند. همچنین برای نخستین بار اعلام شد که تیمهای میزبان و قهرمان دوره قبل رقابتها، بدون نیاز به برگزاری مسابقات مقدماتی، می‌توانند در این رقابتها حضور یابند. بدین ترتیب کشور ایتالیا به عنوان قهرمان دوره قبل و فرانسه به عنوان میزبان، بطور مستقیم به جام جهانی صعود کردند.
همچنین اتریش با وجود اینکه توانست به جام جهانی صعود کند، نتوانست در مسابقات حضور داشته باشد چرا که دیگر عضوی از آلمان شده بود و هیتلر جز چند کلیسای تاریخی و چرخ و فلک معروف وین، چیز دیگری را در این کشور سالم رها نکرده بود. به انگلیس پیشنهاد داده شد تا در این مسابقات حضور پیدا کند اما آنها نپذیرفتند تا مسابقات با ۱۵ تیم برگزار شود. مردم جهان از خود می پرسیدند آیا انگلیس جام جهانی را در شان خود نمی بیند یا این که از رویارویی با ابرقدرتهای فوتبال دنیا در هراس است!
نکته جنجالی و غیرقابل قبول در این دوره از بازی‌ها، اقدام سرمربی تیم ملی ایتالیا در بازی افتتاحیه بود. در این بازی که میان این تیم و نروژ برگزار شد، بازیکنان ایتالیا که قهرمان دوره قبل این بازی‌ها شده بودند، به دستور سرمربی خود، ویتوریو پوزو مجبور شدند پیش از آغاز بازی به مدت طولانی دستان خود را به سبک فاشیست‌ها برای ادای احترام بالا نگه دارند، اما این مسئله آن قدر طول کشید که صبر تماشاگران به سر آمد و سیل ناسزا و سوت و دشنام گویی علیه فاشیسم به راه افتاد.
اما این پایان کار نبود و در شرایطی که بازیکنان به دلیل اعتراض تماشاگران برای لحظاتی دستان خود را پایین آوردند، پس از مدتی بار دیگر این کار خود را تکرار کردند و باعث افزایش خشم تماشاگران شدند. نکته قابل تاملی که درباره این دوره از جام جهانی باید به آن اشاره شود، این است که این دوره از رقابتها آخرین دوره جام جهانی پیش از آغاز جنگ جهانی دوم بود و پس از پایان این بازی‌ها بود که جام جهانی به مدت ۱۲ سال و به دلیل بروز جنگ جهانی به تعویق افتاد تا در سال ۱۹۵۰ به میزبانی برزیل بار دیگر از سر گرفته شود.
از سوی دیگر تیم ملی برزیل که در این رقابتها با حضور ستاره خود لئونیداس، مقتدر ظاهر شده بود، به دلیل اشتباه مرگبار مربی خود مبنی بر استراحت دادن به ستاره های خود از جمله لئونیداس در بازی با ایتالیا، موفق نشد از سد این تیم بگذرد و در نهایت به مقام سومی بسنده کرد. (آن زمان قانون تعویض هم وجود نداشت و نمی توانست در میانه بازی بازیکنان اصلی را به زمین بفرستد) فرانسوی‌ها تبدیل به نخستین میزبانی شدند که موفق به کسب جام نشد. تیم ملی ایتالیا در نهایت موفق شد با پیروزی ۴-۲ برابر مجارستان برای دومین بار پیاپی، قهرمان این رقابتها شود.
**ارنست ویلیموفسکی لهستانی نیز تبدیل به نخستین بازیکن شد که در یک بازی جام جهانی، موفق به زدن ۴ گل شده است. وی در جریان باخت ۶ بر ۵ کشورش به برزیل، چنین کاری کرد. این رکورد بعدها بارها تکرار شد اما ۵۶ سال طول کشید تا شخصی بتواند این رکورد را بشکند و از آن عبور کند؛ اولگ سالنکو از روسیه در بازی مقابل کامرون در مرحله مقدماتی جام جهانی ۱۹۹۴ ،۵ گل از ۶ گل تیمش را به ثمر رساند.
آمار و ارقام:
رتبه نهایی تیم ها: ۱- ایتالیا، ۲- مجارستان، ۳- برزیل و ۴- سوئد
آقای گل: لئونیداس از برزیل با ۷ گل زده
تیمهای حاضر در جام جهانی: ایتالیا، مجارستان، برزیل، سوئد، چکسلواکی، سوئیس، کوبا، فرانسه، رومانی، آلمان، لهستان، نروژ، بلژیک، هلند، اندونزی (تحت استعمار هلند) و اتریش (به علت غلبه آلمان در جنگ از رقابتها حذف شد)
